سید حمیدرضا صانعی، معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری، در نشست خبری اخیر تأکید کرد که تحریم‌های جدید تحت مکانیسم ماشه (snap-back) عملاً تفاوتی با تحریم‌های قبلی نداشته‌اند و چالش‌های تأمین قطعات و هواپیما برای ایرلاین‌های ایرانی همچنان پابرجاست.
در ۴۰ سال گذشته صنعت هوایی ایران بارها تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته و ناوگان مسافری کشور با متوسط سنی بیش از ۲۵ سال—در مقایسه با متوسط جهانی حدود ۱۰ تا ۱۲ سال—با کمبود قطعات یدکی و مشکلات نگهداری مواجه بوده است. صانعی اعلام کرد که در دولت چهاردهم، ۲۲ تا ۲۳ فروند هواپیما جدید وارد کشور شده، اما هم‌زمان خروج تعدادی از فرسوده‌ترین هواپیماها از ناوگان نیز ادامه داشته است.
صانعی درباره روش جدید آمریکا برای مقابله با دورزدن تحریم‌ها توضیح داد که پیش‌تر مقامات آمریکایی برای اعمال محدودیت مستند حقوقی ارائه می‌کردند، اما اکنون با اتکا به الگوهای رفتاری، هر زمان روند تأمین مشابه گذشته تشخیص داده شود، دسترسی به منابع قطعات و تعمیرات را مسدود می‌کنند. در نتیجه، ایرلاین‌های ایرانی ناچار شده‌اند از بازارهای شرق اروپا، روسیه و چین برای خرید قطعات و خدمات تعمیراتی استفاده کنند که هزینه هر قطعه گاه دو تا سه برابر قیمت بازار اصلی است.
• ورودی و خروجی ناوگان: ورود ۲۲–۲۳ فروند هواپیما در دولت چهاردهم همراه با خروج تعدادی از فرسوده‌ترین فروندها • میانگین سن ناوگان ایران: بیش از ۲۵ سال در مقابل متوسط جهانی ۱۰–۱۲ سال؛ هر سال تأخیر در نوسازی به افزایش ریسک فنی و هزینه‌های فراتر منجر می‌شود
صانعی در ادامه به وضعیت بحرانی شرکت هواپیمایی آسمان اشاره کرد که از ۲۸ هواپیمای فعال در چند سال قبل، اکنون تنها یک فروند در ناوگان دارد. او تأکید کرد این وضعیت نه‌تنها ناشی از تحریم‌های خارجی، بلکه معلول محدودیت‌های قوانین داخلی و ساختار بوروکراتیک شرکت‌های دولتی است.
به گفته معاون هوانوردی، سازمان هواپیمایی کشوری متولی مالکیت خطوط هوایی نیست و تنها نقش سیاست‌گذار و تسهیل‌گر را بر عهده دارد. پیشنهاد او برای برون‌رفت از این بحران شامل دو رویکرد اصلی است: ادغام شرکت‌های کوچک و فرسوده یا به‌روزرسانی ساختارهای مدیریتی و فنی با جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و استفاده از مدل‌های Lease Back (بازخرید اجاره‌ای) که در کشورهای دیگر برای نوسازی ناوگان کاربرد دارد.
با اصلاحات ساختاری و تعامل سازنده مالکان دولتی، این امکان وجود دارد که شرکت‌هایی مانند آسمان از مرحله بحران عبور کنند و بار دیگر در بازار رقابتی منطقه حضوری موثر داشته باشند.
مجله خبری و هوانوردی پرتوکارگو
کیان پیروز
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی مکانیک با گرایش طراحی هواپیما هستم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با یک وبلاگ‌نویسی ساده درباره آخرین تکنولوژی‌های صنعت هوانوردی آغاز کردم. بعد از چند سال فعالیت به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر در نشریات مختلف، اکنون به عنوان دبیر بخش فناوری و تحلیل در یکی از مجلات معتبر حمل و نقل هوایی مشغول به کار هستم. تلاش من این است که پیچیدگی‌های این صنعت را به زبانی ساده و جذاب برای مخاطبان بیان کنم.