در آستانه سفر میلیونی زائران اربعین حسینی، تصمیم ناگهانی شرکت هواپیمایی عراق مبنی بر ممنوعیت ورود هواپیماهای MD (مک‌دانل داگلاس) به فرودگاه‌های این کشور، نگرانی‌هایی جدی در حوزه حمل‌ونقل هوایی ایران و مدیریت این مناسبت بزرگ مذهبی ایجاد کرده است.
حذف ناگهانی بخشی از ظرفیت ناوگان هوایی ایران
هواپیماهای MD علیرغم سن بالای ناوگان، همچنان نقش مهمی در جابه‌جایی هوایی کشور دارند و در ایام اوج سفر مانند اربعین، سهم قابل توجهی از ظرفیت پروازی را به خود اختصاص می‌دهند. ممنوعیت اخیر عراق موجب خروج این هواپیماها از چرخه عملیاتی سفرهای زیارتی شده که تبعاتی مانند افزایش قیمت بلیت، محدودیت پروازها، فشار مضاعف بر سایر ناوگان و حتی لغو برخی مسیرها را در پی دارد.
واکنش مسئولان ایرانی و ضرورت مذاکره دوجانبه
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، مقصود اسعدی سامانی، ضمن تأیید این محدودیت جدید، خواستار هماهنگی بیشتر میان مقامات هوایی ایران و عراق شد تا ظرفیت از دست رفته جبران شده و نظم سفرهای اربعین حفظ شود. وی هشدار داد که اعلام بدون اطلاع قبلی این تصمیم، نشان‌دهنده بی‌توجهی به نیازهای زائران ایرانی و عدم هماهنگی در مدیریت مناسک مذهبی بین‌المللی است.
افزایش شدید هزینه‌های پروازی؛ دلیل نرخ‌های جدید بلیت
سامانی با اشاره به نرخ‌های اعلام‌شده برای پروازهای اربعین گفت: بلیت رفت‌وبرگشت مسیر تهران–نجف ۱۵ میلیون و مسیر مشهد–نجف ۱۸ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. وی اضافه کرد که افزایش نرخ ارز برای ایرلاین‌ها از ۴۴ هزار به ۷۰ هزار تومان، رشد ۲۴ برابری قیمت سوخت هواپیما، و هزینه بالای خدمات در فرودگاه نجف از جمله عوامل اصلی افزایش قیمت بلیت نسبت به سال گذشته هستند.
فرودگاه نجف از گران‌ترین فرودگاه‌های منطقه به شمار می‌رود و حدود ۱۲ هزار دلار هزینه ارزی برای هر پرواز از شرکت‌های ایرانی دریافت می‌کند؛ ضمن آنکه به ازای هر مسافر نیز ۳۰ دلار عوارض فرودگاهی دریافت می‌شود.
پروازهای بدون سود و عملیات یک‌طرفه در ایام پیک
طبق اظهارات دبیر انجمن، پروازهای اربعین برای شرکت‌های هواپیمایی سودآوری ندارد و صرفاً برای خدمات‌دهی به زائران انجام می‌شود. وی با اشاره به عملیات یک‌طرفه این پروازها—که در ایام اوج سفر به صورت یکسر خالی انجام می‌شوند—تأکید کرد: شرکت‌ها برای تسهیل سفر زائران همواره در حال تأمین ناوگان و هماهنگی‌های لازم هستند.
امکان تهیه بلیت نجف از هم‌اکنون
سامانی اعلام کرد که پیش‌فروش بلیت‌های پروازهای ویژه اربعین به‌زودی آغاز می‌شود، اما هم‌اکنون نیز مسافران می‌توانند بلیت‌های برنامه‌ای مسیر نجف را از طریق شرکت‌های هواپیمایی تهیه کنند.
این شرایط پیچیده در حوزه حمل‌ونقل هوایی، ضرورت رایزنی فوری میان ایران و عراق را بیش از پیش آشکار کرده تا ضمن حفظ کرامت زائران، از بروز اختلال در بزرگ‌ترین مراسم مذهبی جهان اسلام جلوگیری شود.